ساز و کارهای تأثیرگذاری اخبار جعلی

ساز و کارهای تأثیرگذاری اخبار جعلی

اثر حقیقت واهی: یکی از شیوه هایی که برای کمک به شناسایی اخبار جعلی و فهم اثرگذاری آنها استفاده می شود «اثر حقیقت واهی» است.

اثر حقیقت واهی، یعنی هر چیزی را بیشتر بشنویم، بیشتر باور خواهیم کرد. این که اطلاعات غلط را تنها بر اثر تکرار آن اطلاعات، درست فرض کنیم، اثر حقیقت واهی نام دارد که ناشی از خطای شناختی می باشد. به عبارت دیگر اثر حقیقت واهی یعنی تمایل به درست انگاری و باور اطلاعات پس از تکرار آنها. بر اساس مفهوم حقیقت واهی، شایعاتی از قبیل مردود شدن انیشتین در درس ریاضی که دروغی رسانه ای جهت جلب توجه مخاطب می باشد، پذیرفته می شوند اما قبول حقیقتی مانند اینکه هشت پا دارای سه قلب است برای ما سخت تر است زیرا در موردش صحبت زیادی نمی شود. بنابراین تکرار اخبار می تواند بر عقلانیت پیشی بگیرد؛ وقتی به طور مکرر یک خبرِ غلط را می شنوید، نا خودآگاه باور و ذهنیت شما نسبت به آن خبر تغییر خواهد کرد در نتیجه راحت تر اخبار غلط و تکراری را می پذیرید.

حباب‌های اجتماعی افراد همفکر: وقتی در گروه ها و کانال هایی عضو هستید که توسط افراد همفکر شما اداره می شود، کمتر در معرض اطلاعاتی خواهید بود که بر خلاف عقیده شما و همفکرانتان است. پس ممکن است با اطلاعات دیگری که حقیقت را فاش می کنند، روبرو نشوید.

استدلال با انگیزه: ما این انگیزه را داریم که هر چیزی که عقاید ما را تأیید کند، باور کنیم. به معنای دیگر، ما میل به پذیرش اطلاعاتی داریم که مبتنی بر جهان بینی ما هستند.

واقع گرایی ساده لوحانه:  ممکن است این باور در ما شکل بگیرد که درک ما از واقعیت تنها دیدگاه دقیق است و به افرادی که با ما مخالف هستند، برچسب ناآگاه و غیرمنطقی بزنیم. به جای مخالفت با مخالفان خود، آنها را بدنام می کنیم. به همین دلیل است که عده ای سریعا به هر گزارشی که جهان بینی آنها را به چالش می کشد، برچسب جعلی می زنند.

تفکر شهودی:  اگر افراد به جای بررسی دقیق حقایق بر دانسته های قبلی خود تمرکز کنند، یعنی از دانش شهودی خود بهره گرفته اند که این امر امکان به دام افتادن در اخبار جعلی را افزایش می دهد.

منبع اطلاعات: به نظر شما چه چیزهایی را اگر در منبع خبر ببینیم به آن اعتماد می کنیم؟ منبع اطلاعاتی یک خبر، در ارزیابی ما از آن خبر اثرگذار خواهد بود. مثلا اگر خبر از سوی یک منبع معتبر صادر شود، برای ما متقاعدکننده تراست. اگر در اخبار آنلاین، یک لوگو(نشانه) ببینیم به خبر اعتماد می کنیم، زیرا آن را از یک منبع معتبر می دانیم. حتی اگر لوگو، جعلی باشد.

اگر پیام از سوی فردی برای ما ارسال شود که برای ما جذاب بوده یا شبیه به خودمان باشد و یا از جانب فردی قدرتمند باشد، به آن پیام بیشتر اعتماد می کنیم. برای همین است که وقتی یک رهبر سیاسی سخنی می گوید، برای افراد پذیرفتنی و قابل قبول محسوب می شود، حتی اگر دروغ بگوید.

همین تکنیک را شما در تبلیغات بازرگانی می بینید، فرد با روپوشی سفید در محیط آزمایشگاه که تداعی کننده اقتدار علمی یک محقق شیمی است، پودر رخت شویی را به شما معرفی می کند. حتی اگر بدانید او یک بازیگر تبلیغاتی است.

استفاده از محبوبیت و جذابیت فوتبالیست ها و بازیگران برای تبلیغ عطر و آدامس بر روی بیلبوردهای تبلیغاتی هم حاوی همین اعتبار منبع است. برای همین است که اظهارنظرهای سلبریتی ها (افراد مشهور) در فضای مجازی هر چند وقت یکبار، موجی از نقدها را برمی انگیزد.