تفاوت خبر جعلی و شایعه در چیست؟

سه تفاوت اصلی میان «شایعه» و «خبر جعلی» وجود دارد.

 تفاوت خبر جعلی با شایعه در «تولید»، تفاوت خبر جعلی با شايعه در «محتوا» و تفاوت خبر جعلی با شایعه در «مخاطب». در خبر جعلی، تولید کننده یک سازمان یا گروه سازمان یافته است اما در شایعه، یک فرد یا افراد عادی، و عموما بدون برنامه ریزی قبلی و بدون دانش پایه ای خاصی هستند و در همان جامعه ی شفاهی تولید و متکثر می شود. تولید خبر جعلی در راستای جنگ روانی است چیزی که در شایعه بیشتر از ناخوداگاه ناشی می شود.

ناقلان شایعه در جامعه شفاهی آن را با شک و تردید غالبا بیان می کنند اما نشردهندگان اخبار جعلی در جامعه شبکه ای، به دلیل ویژگی های جامعه شبکه ای آن را با قاطعیت بیشتری بازنشر می دهند. نقل شایعه از جامعه و سپس به سوی رسانه هاست؛ در اخبار جعلی، جامعه شبکه ای بستر تولید خبر جعلی است و سپس به جامعه راه می یابد. شایعات عموما بی هدف و برنامه در جامعه می چرخند اما اخبار جعلی با برنامه ریزی قبلی گسترش میابند و امکان رصد بازنشر آن برای تولیدکننده مهیا است. از لحاظ محتوا نیز، آنچه در شایعه گسترش میابد با محتوای اولیه متفاوت و گاه مغایر است، اما خبر جعلی، در قالب خبر و به همان شکل محتوای اولیه باقی می ماند. اساسا خبر جعلی کذب است، اما شایعه می تواند کذب یا صحیح باشد. خبر جعلی عامدانه برای تاثیرگذاری بر مخاطب تنظیم شده است اما شایعه می تواند ناآگاهانه باشد. عموما هسته یک شایعه حقیقیتی است که شاخ و برگ یافته است، اما در خبر جعلی از اساس باطل و کذب است.